Wrocław
Oryks szablorogi we wrocławskim zoo

Nim Europejczycy podbili Afrykę, oryks szablorogi (Oryx dammah) był gatunkiem powszechnie występującym na terenach półpustynnych i pustynnych Północnej Afryki. Przez wieki były elementem środowiska, które rdzennym mieszkańcom umożliwiało przetrwanie. Wykorzystywali je jednak w ograniczonym stopniu, dzięki czemu populacja oryksów utrzymywała się na stałym poziomie. Dopiero moda na polowania dla trofeów przyniosła zgubę tym antylopom. Jedną z cech charakterystycznych oryksów są długie na ok. 1,2 m rogi w kształcie szabli, które stały się obiektem pożądania myśliwych głównie z Europy i Ameryki.

Na szczęście, dzięki hodowlom zamkniętym, te antylopy przetrwały do naszych czasów i możemy je podziwiać również w warunkach dzikich. Od niemal 20 lat trwa w Afryce introdukcja – zasiedlanie poza środowiskiem jego pierwotnego występowania. Oryks został wypuszczony na czterech, ogrodzonych obszarach chronionych w Tunezji i jednym w Senegalu. Realizowany jest też ambitny projekt przywrócenia gatunku do Ouadi-Rimé-Ouadi Rezerwat Achim Faunal w Czadzie prowadzony przez Sahara Conservation Fund, Agencję Ochrony Środowiska - Abu Zabi i rząd Czadu.

Jednak poza rogami, oryks ma o wiele więcej atutów, w które wyposażyła go natura i które pozwalają mu przetrwać w ekstremalnych wręcz warunkach. Mało kto wie, że jest lepiej przystosowany do środowiska ubogiego w wodę, niż większość gatunków zwierząt, w tym wielbłąd. Wielbłąd obejdzie się bez wody przez około dwa tygodnie, oryks nawet kilka razy dłużej. Zawdzięcza to dwóm cechom przystosowawczym - zdolności kontroli pracy nerek i regulowania temperatury ciała, która może wzrastać nawet do 46 stopni Celsjusza.

Oryksy szablorogie można spotkać w 129 ogrodach zoologicznych, w których żyje 1469 osobników dorosłych i 20 młodych. Niestety ok. 9000 przedstawicieli tego gatunku żyje również w ośrodkach zamkniętych, utrzymywanych na cele łowieckie w kilku krajach arabskich, bo wciąż stanowią cenne trofeum myśliwskie.

Wrocławskie zoo ma ponad 30-letnie doświadczenie w hodowli tego gatunku. Pierwsza para oryksów szablorogich pojawiła się tu w 1984 r. – samiec Eman i samica Julia pochodziły z zoo w Dvur Kralove. Wtedy były to pierwsze zwierzęta tego gatunku w Polsce. Od tego czasu urodziło się we Wrocławiu aż 71 zwierząt tego gatunku. Zasiliły one zachowawcze grupy hodowlane w całej Europie, a nawet w tak odległych krajach jak Indonezja.

Stado we wrocławskim zoo liczy obecnie 10 osobników, w tym 3 młode. Mieszkają w pawilonie Sahary, który został wybudowany głównie z myślą o tym gatunku w 2009 roku. Do dyspozycji mają również obszerny wybieg zewnętrzny.