Nie dziwi wiêc, ¿e ka¿de narodziny w zoo to ¶wiêto. We wroc³awskim ogrodzie mamy dzi¶ potrójne ¶wiêto, bo na ¶wiat przysz³y dwa wari rude i jeden bia³o-czarny.
Zgodnie z danymi IUCN mamy obecnie 108 gatunków lemurów, z których a¿ 93 zagro¿onych jest wyginiêciem. 28 projektów ochroniarskich obejmuje 41 gatunków lemurów, to jednak wci±¿ za ma³o. Na skutek k³usownictwa, niszczenia siedlisk lemury znikn± ze ¶rodowiska naturalnego. Ju¿ teraz wiadomo, ¿e ich jedyn± szans± s± chronione rezerwaty i ogrody zoologiczne. W przypadku tych pierwszych potrzebne s± nie tylko ¶rodki finansowe na ich utrzymanie, ale równie¿ pomoc ekonomiczna lokalnej spo³eczno¶ci i edukacja w zakresie ochrony przyrody. Bez tej pomocy lemury nadal bêd± ofiarami k³usowników, wycinki i wypalania lasów pod uprawê ziemi.
- Niestety wielu gatunkom zagra¿a równie¿ zmiana klimatu. Na przyk³ad wari rude zamieszkuj± tylko niewielk± czê¶æ Madagaskaru – pó³wysep Masoala, który coraz czê¶ciej nawiedzany jest przez huragany. To pokazuje, ¿e ka¿dy z nas ma wp³yw na wymieranie zwierz±t, nawet na Madagaskarze czy Palawanie. Nasze codzienne wybory konsumenckie – produkt z rzadkimi rudami metali, egzotycznym drewnem, olejem palmowym, czy u¿ywanie plastikowych opakowañ maj± bezpo¶rednie prze³o¿enie na znikanie naturalnych siedlisk ro¶lin i zwierz±t oraz w³a¶nie na zmianê klimatu. – mówi Rados³aw Ratajszczak, prezes wroc³awskiego zoo.
Wroc³awskie zoo i Fundacja DODO pomagaj± ocaliæ lemury, wspieraj±c Centrum Ratowania Lemurów – Reniala, które dzia³a na Madagaskarze i ratuje te endemiczne ma³piatki.
W samym zoo mieszka piêæ gatunków lemurów w ramach hodowli zachowawczych. S± to krytycznie zagro¿one wyginiêciem wari rude, bia³o-czarne i lemury aloatrañskie, zagro¿one lemury katta oraz nara¿one na wyginiêcie, nocne lemury czerwonobrzuche. Tej wiosny Wroc³aw ju¿ ¶wiêtowa³ narodziny trzech lemurów katta, teraz pokazuje dwa wari rude i jednego bia³o-czarnego.
Wari rude (Varecia rubra) to jeden z najwiêkszych naczelnych Madagaskaru i jednocze¶nie w swoim gatunku. Doros³e osobniki osi±gaj± 53 cm d³ugo¶ci cia³a i do 3,5 kg masy. Co ciekawe samice s± nieco wiêksze od samców. S± zwierzêtami dbaj±cymi o siebie, oznacza to, ¿e du¿o czasu spêdzaj± na czyszczeniu swojej sier¶ci oraz innych cz³onków stada. To jeden ze sposobów budowania silnych wiêzi spo³ecznych. Jak istotne jest to w przypadku tego gatunku ¶wiadczy przystosowanie, bo dolne siekacze i pazur na drugim palcu tylnej stopy s³u¿± w³a¶nie do czyszczenia sier¶ci! W¶ród tego gatunku zdarzaj± siê, co niezwyk³e, pary monogamiczne.
Najstarsze osobniki do¿ywaj± w naturze do 20 lat, a w hodowlach zamkniêtych do 25, choæ udokumentowany rekord to 33.
Wroc³awskie stado to 15 osobników, w tym 5 samic, 6 samców i dwie pary bli¼ni±t urodzone 24 kwietnia. Historia hodowli wari rudych tu siêga roku 1985 kiedy to przyjecha³a pierwsza para z zoo w Amsterdamie. Pierwszy maluch przyszed³ na ¶wiat w kwietniu 1996 r. Od tamtej pory we Wroc³awiu urodzi³o siê 21 osobników tego gatunku, które zasili³y hodowle m.in. w ogrodach zoologicznych w Auvergne (Francja) i Pécs (Wêgry).
- Nasze bli¼niaki na razie nie wychodz± na zewn±trz ze wzglêdów bezpieczeñstwa. Mo¿ne je za to ogl±daæ wewn±trz pawilonu Madagaskaru. Wci±¿ karmione s± przez matkê i tak bêdzie do sierpnia, bo wtedy siê usamodzielni±. Oczywi¶cie ju¿ próbuj± na¶ladowaæ doros³e osobniki i próbuj± owoców. – mówi Andrzej Miozga, kierownik sekcji ma³ych ssaków i opiekun ma³ych wari.
Wari bia³o-czarne (Varecia variegata) s± bardzo podobne pod wieloma wzglêdami do wari rudych. Maj± bardzo podobna wielko¶æ, samice te¿ s± nieco wiêksze od samców i to one dominuj± w stadzie, prowadz± nadrzewny tryb ¿ycia i te¿ buduj± gniazda w koronach drzew, w zale¿no¶ci od pory roku wielko¶æ stada mo¿e siê zmieniaæ. Tym co je wyró¿nia to wokalizacja, dzienny tryb ¿ycia, trzy pary sutków i opiekowanie siê m³odymi przez wszystkich cz³onków stada tworz±c „przedszkola” w gniazdach. Dziêki temu prze¿ywalno¶æ m³odych jest wy¿sza ni¿ u wari rudych.
Choæ ma wiêkszy zasiêg wystêpowanie to jednak populacja wari bia³o-czarnych jest mniejsza ni¿ rudych. Zamieszkuj± niemal ca³± czê¶æ wschodni± Madagaskaru.
Wroc³awskie wari bia³o-czarne to 8 osobników – 3 samice, 4 samce i jeden maluch urodzony 13 maja. Pierwszy osobnik tego gatunku przyjecha³ do Wroc³awia w 2001 r. z Kolonii. W tym wypadku równie¿ przysz³o na ¶wiat 21 osobników, a wyjecha³y m.in. do zoo w Sóstó (Wêgry), Zoo di Torino (W³ochy) czy Olomouc (Czechy)
- Kiedy ma siê ¶wiadomo¶æ tego, ¿e w ¶rodowisku naturalnym jest tak ma³o osobników i wci±¿ ich z tego ¶rodowiska ubywa, to na takie zwierzê patrzy siê z jeszcze wiêksz± trosk±. Jeszcze wiêksz± rado¶æ odczuwa siê z tego, ¿e w naszym zoo siê dobrze czuj± i chêtnie rozmna¿aj±, bo mamy ¶wiadomo¶æ, ¿e te maluchy to przysz³o¶æ ca³ego gatunku. – podkre¶la Ratajszczak.