Wrocław
Unikatowy grzyb na unikatowej roślinie

Różanecznik alpejski przetrwał w Karkonoszach przynajmniej od czasów epoki lodowcowej jako relikt glacjalny, a największe pokrewieństwo łączy go z populacjami z zachodnich Alp.

Kolejnym etapem badań było określenie zdrowotności tak unikatowej rośliny. Za tę część obserwacji odpowiedzialni byli fitopatolodzy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu – prof. Wojciech Pusz i mgr Katarzyna Patejuk z Katedry Ochrony Roślin. Już pierwsze wizyty na stanowisku w Sowiej Dolinie, okupione dużym wysiłkiem fizycznym, a także obawą o swoje zdrowie (stanowisko jest położone z dala od szlaków turystycznych, na stromych i niebezpiecznych zboczach, na wysokości powyżej 1100 m. n. p.m) przyniosły interesujące rezultaty.

Na liściach znaleziono stosunkowo duże, tzw. galasowate narośla o średnicy do 2 cm, przypominające na pierwszy rzut oka bożonarodzeniowe bombki. Po wnikliwej analizie mykologicznej okazało się, że na liściach różanecznika alpejskiego widoczne są objawy porażenia przez grzyb Exobasidium rhododendri. Polska nazwa grzyba to płaskosz galasowaty różanecznika. Jeszcze większe zdziwienie u badaczy wywołał fakt, że ostatnie polskie stwierdzenie pochodzi z ogrodu botanicznego w Krakowie z 1913 roku… W późniejszych doniesieniach znaleźć można jedynie pojedyncze wzmianki o tym grzybie, pochodzące z różaneczników uprawianych w ogrodach. Sądząc jednak z opisu objawów nie był to wspomniany Exobasidium rhododendri. Dowodzi to, iż odkrycie wrocławskich fitopatologów jest pierwszym doniesieniem o występowaniu płaskosza galasowatego różanecznika w Polsce. Może to świadczyć o unikalnym charakterze populacji różanecznika alpejskiego w Karkonoszach. Czy płaskosz może zagrozić stabilności tej rośliny? Prawdopodobnie nie, ale warto pomyśleć w przyszłości o zmagazynowaniu materiału rozmnożeniowego i ewentualnej hodowli zachowawczej gatunku.