Bolesławiec
Nowoczesne majtki z  końca świata

Tysiące ton przewożonych w ogromnych skrzyniach ładunkowych towarów – poczynając od produkowanych gdzieś daleko w Azji majtek aż po najnowocześniejsze urządzenia elektroniczne - pokonują wielkie odległości, by trafić do odległych o tysiące kilometrów odbiorców. Potężne silniki tirów wypalają przy okazji miliony litrów paliwa, wysyłając do atmosfery zabójcze substancje.

A jeszcze niewiele ponad wiek temu człowiek świetnie radził sobie bez sprowadzania z końca świata tandetnej często bielizny lub innych, podstawowych dóbr. Miejscowi kowale ze sztab pozyskiwanego blisko żelaza wykuwali potrzebne elementy chłopskich wozów, wytwarzali trwałe narzędzia rolnicze, oferowali niezbędne w gospodarstwach skoble, klamry i inną stalową galanterię. Owi mistrzowie młota i kowadła zawsze cieszyli się powszechnym uznaniem i szacunkiem.

W niektórych miejscowościach powiatu bolesławieckiego do dzisiaj zachowały się charakterystyczne, chociaż już od dziesiątków lat zamarłe obiekty starych kuźni. Bodaj najładniejszy budyneczek - służący niegdyś kowalowi - stoi przy wewnętrznej drodze w Kraśniku Górnym. Podobne warsztaty pracowały również w Kraszowicach, Kruszynie, Wykrotach, Trzebieniu tudzież innych wsiach.

Zajmowano się w nich ponadto ubojem zwierząt oraz produkcją wędlin. I nie do chodziło tu jedynie o zaspakajanie potrzeb w obrębie pojedynczych gospodarstw. Spora rzeźnia istniała niegdyś w kraszowickim folwarku. Pamiątką po niej jest tablica z wyrytą datą 1894 i skutymi po drugiej wojnie światowej napisami. W Rakowicach rzeźnię prowadził mistrz Paul Michael. Funkcjonowała ona opodal dawnej ulicy Lubańskiej. Na podwórzu była ubojnia, natomiast sklep z wyrobami ulokowano od strony frontowej.

Kruszyn posiadał plac do szlachtowania bydła i trzody chlewnej - a także zakłady przetwórstwa warzywno-owocowego. Była też fabryka kiełbas Hillberga, zmieniająca właścicieli w trakcie kolejnych lat działalności. Wszyscy nowi włodarze dbali w równym stopniu o dobre imię firmy, sukcesywnie ją unowocześniając. Na specjalnie wydanej widokówce, prezentującej między innymi wnętrze zakładu, można zauważyć wykafelkowane ściany pomieszczeń, dostrzec pracowników odzianych w białe fartuchy - a także ujrzeć różnorakie, na owe czasy nowoczesne urządzenia do taśmowego wytwarzania wędlin. Ostatnim właścicielem fabryki był w 1945 roku Paweł Hübner.

W Godnowie istniał dom Braci Morawskich, część jego pomieszczeń najprawdopodobniej już w roku 1764 wydzielono w celu ulokowania w nich małej przędzalni tkanin. Następnie w tymże samym obiekcie – w roku 1820 – uruchomiono znacznie większą manufakturę, czynną ponad sześćdziesiąt lat. Zbankrutowała ona jednak ostatecznie ze względu na mizerną koniunkturę gospodarczą.

Życie dawnych wiosek nie było wręcz możliwe bez ich daleko posuniętej samowystarczalności, zwłaszcza w zakresie zapewniania mieszkańcom podstawowych dóbr konsumpcyjnych, przede wszystkim żywności. Dlatego na miejscu, w licznych młynach i wiatrakach, mielono ziarna zbóż. Pozyskaną mąkę w doskonałe pieczywo zamieniały lokalne piekarnie.

W Ocicach bułek i chleba - a także innych wyrobów - dostarczał zakład Paula Bormanna, w Kraszowicach podobne usługi świadczyła piekarnia Bruno Alta, który prowadził przy niej również sklep kolonialny. Trzebień obsługiwał znany sklepikarz Zahn. Własne pieczywo wytwarzano także w Kruszynie, Kraśniku Dolnym i Mierzwinie. Przed drugą wojną światową odnotowano, że jedynym mistrzem piekarskim w trzech sąsiadujących ze sobą wsiach – Otoku, Rakowicach i Bożęjowicach - był niejaki Drecher.

Z innych, stosunkowo drobnych zakładów warto wymienić jeszcze kaszarnię w Kraszowicach i kaflarnię w tejże samej wsi. Browar i wytwórnię doskonałych likierów miała Dąbrowa Bolesławiecka, tartaki pracowały w Olesznej, Trzebieniu, Łące i Grodzanowicach.

Prowadzono także nowoczesne zakłady mleczarskie. Duże odlewnie żeliwa i inne manufaktury produkowały wyroby przemysłowe, warsztaty rzemieślnicze różnych, nie wymienionych wcześniej branż, oferowały doskonałe usługi.

Dzisiaj raczej już nie wrócimy do takiego, ponoć siermiężnego świata. Oby tylko ten nowoczesny potrafił znaleźć skuteczne antidotum na współczesne zagrożenia …